Is je kind vaak moe, voelt het zich benauwd of vaak snotterig? Heeft je kind vaak oorontsteking? Het kan dan zijn dat je kind een voedselallergie heeft. 

In Nederland heeft ongeveer 8% van alle kinderen een voedselallergie. Dat is dus best veel! Bovendien neemt het aantal kinderen met een allergie toe.

Meest voorkomende voedselallergieën

De meest voorkomende allergische reacties zijn op:

• pinda’s
• koemelk
• kippenei
• soja
• tarwe
• noten
• vis, schaal-en schelpdieren

Heeft je kind misschien een voedselallergie?

Een kind met een voedselallergie kan een heftige reactie laten zien als het een bepaald voedingsproduct eet, maar het kan ook zijn dat de reactie veel milder is, maar na verloop van tijd heftiger wordt. Juist in deze gevallen is het soms moeilijk om te herkennen dat er sprake is van een voedselallergie. Vaak zijn er dan gedurende langere tijd al vage klachten. 

Niet alle kinderen hebben een even groot risico om een voedselallergie te ontwikkelen. Er zijn 3 factoren die tot een hoger risico leiden.

1. Erfelijkheid

Vaak speelt erfelijkheid een rol bij allergieën. De beste voorspeller of je kind aanleg heeft voor een allergie is het al dan niet vóórkomen van een bepaalde allergie in de familie.

• Als één van de ouders een allergie heeft is de kans op het ontwikkelen van een allergie bij het kind 20%.
• Heeft naast een ouder, ook een broer of zus een allergie dan stijgt de kans naar 50%.
• Hebben beide ouders dezelfde allergie dan is de kans op het krijgen van een allergie bij het kind zelfs 75%. (Bron: Wageningen University & Research)

Het feit dat je kind aanleg heeft voor een allergie, betekent nog niet dat het die allergie ook daadwerkelijk ontwikkelt, dit hangt namelijk af van:

• of het contact heeft met allergenen of prikkelende stoffen
• de werking van het immuunsysteem

2. Leeftijd van het kind

Hoe jonger het kind (bijvoorbeeld zuigelingen en peuters) hoe groter de kans op een koemelkallergie. Dit komt doordat de darmen van heel jonge kinderen nog niet volledig ontwikkeld zijn. Hierdoor kunnen zij eiwitten in de voeding niet volledig afbreken. De grotere eiwitdeeltjes kunnen dan een allergische reactie veroorzaken. Kinderen groeien vaak over een koemelkallergie heen: 50% van de kinderen met koemelkallergie is op éénjarige leeftijd over deze allergie heen gegroeid, 85 – 90% van de kinderen die een koemelkallergie hadden, hebben op driejarige leeftijd geen allergie meer. Dit betekent dus wel dat nog steeds 10% van de kinderen met een koemelkallergie niet over deze allergie heen groeit!

Het over een allergie heen groeien geldt bovendien niet voor alle allergieën en dus ook niet voor alle kinderen. Een allergie voor pinda´s, soja, gluten, vis, schaal-en schelpdieren is vrijwel altijd levenslang. Het is sowieso geen goed idee om jonge kinderen regelmatig producten met soja te geven, want onderzoek heeft aangetoond dat dit de kans op de ziekte van Kawasaki vergroot. 

3. Constitutioneel eczeem

Dertig tot veertig procent van de kinderen met constitutioneel eczeem heeft ook een voedselallergie. Dus als je kind eczeem heeft, is dit iets om in gedachte te houden!

Eczeem is een chronische huidaandoening en ontstaat door een ontstekingsreactie van de huid. Kenmerkend voor eczeem is een droge, jeukende huid met roodheid en schilfering.

De meest voorkomende oorzaak is erfelijk (genen), maar eczeem kan door omgevingsfactoren verergeren.  Dit kan bijvoorbeeld door stress, roken in de omgeving van het kind, droge lucht, droge huid, veel zweten, etc. komen.

Hoe wordt een allergie veroorzaakt?

Een allergie wordt veroorzaakt door een overreactie van het immuunsysteem. Bij een allergie reageert het immuunsysteem niet alleen op schadelijke indringers (bacteriën, virussen), maar ook op onschadelijke stoffen op de huid, in de voeding en in de lucht. Stoffen die een allergische reactie veroorzaken worden allergenen genoemd.

Het lichaam van je kind gaat na het eerste contact met een allergeen anti-stoffen (immuno-globuline E, kortweg: IgE) aanmaken. Elk allergeen heeft zijn eigen antistof (specifiek IgE). Het zijn deze anti-stoffen die reageren met het allergeen en daardoor de allergische reactie veroorzaken.

Allergenen zijn vrijwel altijd eiwitten. 

Allergische reactie

Zodra de allergenen het lichaam van je kind binnenkomen krijgt het een allergische reactie. Het kan dus niet alleen een reactie krijgen door het eten en/of drinken, maar zelfs door het aanraken van het voedingsmiddel. 

Als je kind antistoffen in zijn bloed heeft dan is hij allergisch. Dit proces heet allergische sensibilisatie. Wanneer het lichaam van je kind opnieuw in aanraking komt met het allergeen, wordt er histamine gevormd in de mestcellen in de huid en in de slijmvliezen van de luchtwegen en het maag-darmkanaal. De mestcellen maken deel uit van het immuunsysteem en de histamine wordt aangemaakt om ongewenste indringers uit te schakelen. Het lichaam ontwikkelt dan heel snel (vaak binnen 10-20 minuten) een allergische reactie.

Hoe vaker een kind wordt blootgesteld aan een allergeen, des te heftiger en sneller de reactie van het immuunsysteem kan zijn. Bij ernstige allergieën kan zo’n reactie levensbedreigend zijn en tot anafylaxie leiden. 

Huisarts

Als je vermoedt dat je kind een voedselallergie heeft is het belangrijk om dit met het consultatiebureau of je huisarts te overleggen! Via een bloedonderzoek en huidtest kan vastgesteld worden of je kind inderdaad allergisch is en voor welke stof (allergeen) je kind allergisch is. Zo’n allergietest kan gedaan worden als het kind al blootgesteld is aan het allergeen en dus al anti-stoffen heeft aangemaakt. 

Het is natuurlijk ook mogelijk dat je denkt dat je kind allergisch is en je daarom een bepaald voedingsmiddel vermijd. Dit zou kunnen zijn omdat één van de ouders of een broertje of zusje een bepaalde allergie heeft. In dit geval kan via een provocatie test gekeken worden of je kind allergisch is of niet. Zo’n test vindt altijd in het ziekenhuis plaats. 

Iedereen mag allergie testen aanbieden en je kan dus ook van allerlei testen op het internet vinden. Deze testen zijn echter niet betrouwbaar, maar spelen hoofdzakelijk in op de onzekerheid van ouders. Dus als je je zorgen maakt, omdat je kind heftig op een voedingsmiddel reageert of omdat je andere aanwijzingen hebt die op een voedingsallergie wijzen, bespreek dit dan met je huisarts en vraag zo nodig om een  verwijzing naar een allergoloog.

Wat kan je doen bij een voedselallergie?

Als bij je kind is vastgesteld dat hij een voedselallergie heeft, dan is het eerste advies om het allergeen te vermijden. In ernstige gevallen kan de huisarts een epipen en/of medicijnen voorschrijven. 

Soms is het ook mogelijk om via immunotherapie de allergie te genezen. Dit is iets wat je met je huisarts zou kunnen bespreken. Of dit een optie is zal ondermeer liggen aan het soort allergie en de leeftijd van je kind. 

Voeding en darmflora

Onderzoek heeft uitgewezen dat er een direct verband is tussen onze darmflora en de toename in allergieën. Op zich is dit niet zo heel vreemd want zo’n 80% van ons immuunsysteem zit in onze darmflora.

Onze darmflora wordt direct beïnvloed door onze voeding. Vooral bewerkte producten, die veel snelle koolhydraten bevatten (soorten suikers, meel) en van allerlei toevoegingen (additieven) kunnen onze darmflora beschadigen. 

Onze darmflora kan ook tijdelijk beschadigen door infecties en anti-biotica. Dit is waarom soms wordt aangeraden om pro-biotica met de antibiotica te slikken. Een recente studie heeft echter uitgewezen dat dit geen goed idee is. De bacteriën in de probiotica koloniseren de darmflora doordat de anti-biotica de andere bacteriën gedood heeft. Dit is niet goed. Een gezonde darmflora is vooral een darmflora die heel divers is en heel veel verschillende soorten bacteriën heeft. Dit bereik je door goede voeding en te zorgen dat er vooral ook voldoende vezels in je voeding zitten.

Niet makkelijk

Als een allergie is vastgesteld dan zal de hele familie en ook de omgeving van het kind (school, vriendjes, sportclub) hier van op de hoogte gebracht moeten worden en hier rekening mee moeten houden. 

Afhankelijk van de ernst van de allergie kan het de vrijheid van je kind best flink beperken. Het zal dus ook voor je kind niet makkelijk zijn. Leg zo goed mogelijk uit aan je kind waarom het bepaalde dingen niet kan eten en laat je kind mee bepalen wat het wel kan eten door het gezonde keuzes te geven. Betrek bij voorkeur de hele familie bij dit proces, samen is het namelijk een stuk makkelijker!

Zo kan een allergie in de familie er voor zorgen dat de hele familie gezonder gaat eten!