Onderzoeken laten zien dat er een direct verband is tussen het eten van hoog bewerkt voedsel en overgewicht.
Lange tijd werd gedacht dat je overgewicht krijgt, omdat je gedurende langere tijd te veel calorieën binnenkrijgt. Er zijn echter inmiddels een heleboel onderzoeken die een verband laten zien tussen ultra bewerkt voedsel (‘ultra-processed food’) en overgewicht, hart-en vaatziektes en een vroegere dood. Het gaat dus niet om de hoeveelheid calorieën, maar waar die calorieën vandaan komen.
‘Nutriënt availability’
Een onderzoek liet zien dat zelfs als mensen gemiddeld maar 1764 kilocalorieën per dag aten ze toch overgewicht ontwikkelden. En dit is dus ondanks dat dit veel minder calorieën zijn dan normaal wordt aanbevolen.
De onderzoekers vonden een direct verband tussen het feit dat een groot deel van de calorieën uit hoog bewerkt voedsel kwamen. Hoe meer calorieën uit hoog bewerkt voedsel kwamen, hoe groter de kans dat de persoon overgewicht had. Dit stond los van de totale hoeveelheid calorieën!
Hoog bewerkt voedsel is chemisch bewerkt en uitsluitend gemaakt met geraffineerde ingrediënten en kunstmatige stoffen. Inmiddels is dit meer dan de helft van al het in supermarkten verkrijgbare voedsel. Vrijwel iedereen die kant-en-klare producten koopt, koopt dus hoog bewerkte producten.
De reden dat hoog bewerkt eten tot overgewicht leidt heeft mogelijk te maken met ‘nutrient availability’. Hiermee wordt bedoeld dat ons lichaam heel anders omgaat met energie uit hoogbewerkt eten.
De energie uit zwaar bewerkt eten kan ons lichaam heel makkelijk en heel snel opnemen. Voor je lichaam zijn 1000 calorieën uit hoog bewerkt eten dus heel anders dan 1000 calorieën uit natuurlijk en onbewerkt eten. Dit kan verklaren waarom mensen die helemaal niet zo veel calorieën eten, toch enorm aan kunnen komen in gewicht. Het gaat dus niet om de hoeveelheid die je eet, maar om wat je eet.
Snel eten
Er zijn aanwijzingen dat ultra bewerkt eten veel sneller gegeten wordt dan natuurlijke producten. Zo eet je een supermarkt boterham sneller dan een ambachtelijk gemaakte boterham. Dit heeft waarschijnlijk te maken met de textuur van ultra bewerkt eten. Doordat je het sneller eet, krijg je niet op tijd een seintje dat je voldoende gegeten hebt en daardoor ga je mogelijk overeten.
Weinig voedingsstoffen
Tegelijkertijd bevat hoog bewerkt eten maar heel weinig voedingsstoffen, dit leidt tot ernstige tekorten. Het is dan dus niet zo vreemd dat je honger blijft houden. Je lichaam vraagt om voedingsstoffen, maar die zitten niet in het eten dat je eet.
Het is mogelijk dat één en dezelfde persoon zowel aan overgewicht als aan ondervoeding leidt. Bij kinderen komt dit ook steeds vaker voor.
Dit is niet iets nieuws, in de jaren ’80 van de vorige eeuw hebben wetenschappers hier al voor gewaarschuwd. Het wordt nu echter wel een steeds groter probleem, omdat meer dan de helft van de voedingsproducten in de supermarkt inmiddels ‘ultra-processed’ (hoog bewerkt) voedsel is. Dit leidt dan ook niet alleen tot overgewicht, maar ook tot tal van lichamelijke en geestelijke aandoeningen. Uiteindelijk wordt je ziek van zulk voedsel.
Hoe herken je ultra bewerkt eten?
De makkelijkste manier om te kijken of een voedingsmiddel ultra bewerkt is, is door naar het etiket te krijgen. Als je veel ingrediënten op een etiket ziet staan, dan is dit direct een aanwijzing dat je een ultra bewerkt product hebt. Een ezelsbruggetje om ultrabewerkt voedsel te herkennen, is om je af te vragen of je overgrootmoeder dit product als voedsel zou herkennen. Vaak bevatten hoog bewerkte producten meer dan vijf ingrediënten met vaak onuitspreekbare namen.
Dit geldt niet alleen voor fastfood, snoep, frisdrank en ander eten en drinken dat vaak als ‘ongezond’ wordt gezien. Ook zogenaamde gezondheidsproducten, inclusief koolhydraatarme of keto producten, zijn vaak ultra bewerkt.
Dit geldt dus voor heel veel soorten voedsel. Frisdranken, sauzen, instant soep, pot noedels, vruchtenyoghurt, worstjes. cornflakes, frosties, cocopops, supermarkt muffins, plantaardige steaks, brood, koekjes, snoep, zijn vaak ultra bewerkt, maar hetzelfde geldt voor koolhydraatarme producten en glutenvrije producten, eiwitrijke producten, etc. Dit geldt zeker voor veel vegan producten maar ook veel vegetarische producten zijn ultra bewerkt.
Wat staat op het etiket?
Ultra bewerkte producten bevatten vaak ongezonde plantaardige vetten, zoals gehydrogeneerde plantaardige oliën, veel suiker en/of zoetstoffen en gemodificeerd zetmeel. Bovendien bevatten deze producten:
- Conserveermiddelen: chemicaliën die voorkomen dat het product bederft
- Kleurstoffen: chemicaliën die worden gebruikt om het product een mooie kleur te geven
- Smaakstoffen: chemicaliën die het product een bepaalde smaak geven
- Texturanten (stabilisatoren, emulgatoren, etc.): chemicaliën die een bepaalde textuur geven
Hier kan je hier meer over lezen.
Hier kan je een onderzoek over het verband tussen zwaar bewerkt voedsel en tal van chronische ziektes in pdf formaat downloaden (het onderzoek is in het Engels). En dit onderzoek laat zien dat hoe meer bewerkt een voedingsproduct is, des te minder voedingsstoffen het nog bevat.
Slow food, real food
Op het keto dieet probeer je zo gezond mogelijk eten te eten. Natuurlijk eet je omdat het lekker is, maar de belangrijkste reden om te eten is dat je alle nodige voedingsstoffen binnenkrijgt en zo min mogelijk supplementen hoeft te gebruiken. Dit is dan ook de reden dat het keto dieet heel goed binnen de Slow food, real food beweging past en er ook veel overeenkomsten zijn met het paleo dieet.
